In het regionaal overleg acute zorg (ROAZ) van het Acute Zorgnetwerk Noord-Nederland (AZNN) maken aanbieders van acute zorg regionale afspraken over een betere samenwerking. Hun doel is samen borgen dat de acute zorg toegankelijk, beschikbaar en kwalitatief goed blijft. In dit artikel gaan we in gesprek met Grietha Bosma en Rolf Snijders van het ondersteunend bureau AZNN. Rolf is adviseur acute zorg en houdt zich bezig met de thema’s digitale gegevensuitwisseling en het Landelijk Platform Zorgcoördinatie (LPZ). Grietha Bosma is adviseur ‘Samenwerking in de regio’. Een doel van dit programma is o.a. het behouden en verstevigen van samenwerkingsfundamenten in de regio, en een van de thema’s daarbij is digitale gegevensuitwisseling. Rolf en Grietha gaan in dit artikel in op hun verbindende rol in de regio Noord-Nederland bij initiatieven op het gebied van informatie-uitwisseling in de acute zorgketen – waaronder het programma Met Spoed Beschikbaar.
Verbetering kwaliteit en toegankelijkheid van zorg
Grietha vertelt over het belang van digitale gegevensuitwisseling en een regionaal perspectief: Digitale gegevensuitwisseling versterkt de samenwerking in de regio zodat we ook in de toekomst passende, toegankelijke en veilige acute zorg kunnen blijven bieden. Door digitale gegevensuitwisseling goed te organiseren, zorgen we ervoor dat zorgverleners op cruciale momenten beschikken over de juiste informatie, en dat komt uiteindelijk ten goede aan de patiënt. Minder dubbel werk, sneller de juiste zorg, en betere onderlinge afstemming tussen zorgprofessionals. Daarom zien we dit als een van de grote randvoorwaarden om de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg te verbeteren. Wij bespreken het onderwerp dan ook binnen het Kernteam Tactisch ROAZ. Daar zitten alle sectoren aan tafel op managementniveau en kijken we naar de Richtlijn Gegevensuitwisseling acute zorg in zijn geheel. Er wordt heel hard gewerkt aan die richtlijn door de verschillende zorginstellingen. Daarbij wordt niet altijd gekeken naar het overkoepelend belang. Wat logisch is, maar we willen vanuit regionaal verband het grotere plaatje niet uit het oog verliezen. Als kernteam kijken we echt vanuit onze ROAZ-regio (de provincies Friesland, Groningen en Drenthe): aan welke berichten wordt al gewerkt, waar ligt welke prioriteit, waar is misschien al iets vormgegeven en hoe kunnen we er nu voor zorgen dat dat door alle zorginstellingen goed wordt opgepakt?”
“Onze rol is de verbindende factor en eraan bijdragen dat er uniforme werkafspraken zijn.”
Koploperproject terugkoppeling SEH naar ambulance
In de regio Noord-Nederland wordt op dit moment onder andere hard gewerkt aan het Met spoed beschikbaar-koploperproject voor de terugkoppeling van SEH naar ambulance. Rolf zegt hierover: “Dat koploperproject doen we samen met het Ommelander Ziekenhuis Groningen, UMCG Ambulancezorg en Ambulancezorg Groningen. De SEH-terugkoppeling naar de Ambulancedienst is de feedback die men krijgt op de werkdiagnose die gesteld is in de ambulance. Daar waar de ambulanceberichten (bericht 8, 9 en 10 uit de Richtlijn) van SEH naar ambulance gaan, is dit het bericht de andere kant op: vanuit de SEH naar de ambulance toe. Die ambulanceberichten zijn bij ons in de regio bij alle ziekenhuizen technisch gezien geïmplementeerd en dat is waar de betrokkenheid van Bureau AZNN ontstond. Onze rol daarbij is de verbindende factor en eraan bijdragen dat er uniforme werkafspraken zijn, afgestemd en bekrachtigd door de betrokken zorgorganisaties en binnen het ROAZ.
Het is niet de uitdaging om de verschillende partijen mee te krijgen in het belang van digitale gegevensuitwisseling, aldus Rolf. “Ik denk dat iedereen het belang van digitale gegevensuitwisseling onderstreept, want het is nodig om de juiste informatie op het juiste moment te ontvangen ten behoeve van betere zorg voor de patiënt. Het stapje daarna is waar de uitdaging zit: de uniformiteit van werkafspraken en werkprocessen in de regio. Op dit moment zijn die niet bij alle partijen hetzelfde. Het gaat daarom om de vraag: hoe pas je dat aan en hoe krijg je iedereen daarin mee?”
Samenhang tussen projecten
Rolf en Grietha zien dat er soms grote samenhang bestaat tussen verschillende projecten waar ze mee bezig zijn in het acute zorgnetwerk. Grietha: “We waren bijvoorbeeld bezig met een programma dat gericht was op de drukte op de SEH. Bij dat programma gebruiken we het LPZ als een soort stoplicht om te weten hoe druk het is op de verschillende SEH’s. Dat is voor ambulancezorgprofessionals natuurlijk erg belangrijk. Als een ziekenhuis een (dreigende) presentatiestop afkondigt is dat het signaal aan ketenpartners dat er sprake is van overmatige drukte op de SEH waarbij het ziekenhuis tijdelijk minder toegankelijk is voor minder urgente patiënten (A2). In deze situatie wordt uitgeweken naar een alternatief ziekenhuis in de buurt dat op dat moment wel voldoende capaciteit heeft – voor vitaal bedreigde patiënten is een ziekenhuis altijd open. Dat betekent dat je werkafspraken moet maken tussen ambulance en ziekenhuis. Tegelijkertijd waren wij bezig met de het digitale ritformulier van ambulance naar SEH. Ook daar maakten wij bepaalde werkafspraken, maar die bleken dan soms niet te passen bij de situatie op de SEH’s. Het is daarom heel belangrijk om er met elkaar voor te zorgen dat deze twee projecten en de daarin gemaakte werkafspraken goed op elkaar aansluiten en elkaar niet tegenwerken. Waarbij de uiteindelijke keuzes in afstemming met de ketenpartners in het ROAZ worden gemaakt.”
Prospectieve risicoanalyse voor regionale regiefunctie meldkamer
Rolf licht deze case verder toe: “Op het moment dat een ziekenhuis een (dreigende) presentatiestop afkondigt, moet het voor de ambulance duidelijk zijn dat het ziekenhuis voor A2-ritten op dat moment niet meer toegankelijk is. In andere regio’s hebben de ambulanceverpleegkundigen in de auto inzicht in het LPZ en kunnen dus zelf zien of een ziekenhuis een (dreigende) presentatiestop heeft of niet. Bij onze regio is die keuze niet gemaakt, maar werken we toe naar de ‘regionale regiefunctie’ van de meldkamer. De ambulance geeft dan aan de meldkamer door: ik wil rijden op ziekenhuis A. De meldkamer kan dan op basis van het LPZ reageren: dat is goed – of dat is niet goed, maar je kunt naar ziekenhuis B. We hebben een sessie gehad om te kijken wat er nodig is en waar we tegenaan kunnen lopen als we op die manier gaan werken in de regio. Dit is een zogenaamde ‘prospectieve risicoanalyse’, waarbij iedereen vanuit zijn eigen perspectief kijkt. Deze input voeg je dan samen tot een aantal knelpunten waar je goede afspraken over moet maken. Het besluit over de uiteindelijke werkwijze ligt bij de ketenpartners en wordt via het ROAZ afgestemd.
“Het geeft ons energie om in gesprek te gaan met de mensen die met de voeten in de klei staan.”
Input van de werkvloer geeft energie
Het geeft Rolf en Grietha met name energie dat ze mensen aan tafel krijgen zoals SEH-artsen, SEH-verpleegkundigen en ambulancezorgprofessionals. “Je ziet dat het niet vanzelfsprekend is dat deze beroepsgroepen over dit soort thema’s bij elkaar aan tafel zitten. Doordat je dat in regionaal verband doet, krijg je mooie gesprekken en dat motiveert ons. Dan weet je ook wat belangrijk is vanuit zo’n gegevensuitwisseling en kun je daar rekening mee houden in die werkafspraken. Het geeft ons energie om juist met de mensen die dagelijks met de voeten in de klei staan in gesprek te gaan over wat voor hen belangrijk is, want je wilt aansluiten bij hun bestaande werkwijze. Zo geven zij ons ook input voor de communicatieaanpak bij een ingebruikname. In zo’n koploperproject van Met spoed beschikbaar hebben we ook alle relevante partijen aan tafel: ICT-mensen, de zorgprofessionals die ermee werken, communicatieadviseurs en managers. Dat hele pallet aan professionals heb je nodig.”
Regionale prioritering
Grietha vindt het belangrijk om aandacht te hebben voor het capaciteitsvraagstuk van de individuele instellingen. “We kunnen wel denken: als de ene instelling een bepaald bericht geïmplementeerd heeft, dan gaan we dat overal meteen doen, maar al die instellingen worstelen met hun capaciteit. Ze moeten keuzes maken in wat ze op welk moment implementeren en zitten soms in verschillende fases. Sommigen zitten in een overgangsfase naar een nieuw EPD, anderen zijn nog druk bezig met andere berichten, of nog andere implementaties. Daar moet je dan wel goede afspraken over maken en dat doe je door een regionale prioritering met elkaar af te spreken in het ROAZ.”
Toevoegen GGZ en VVT
Een ander punt dat Grietha benoemt is het toevoegen van de sectoren GGZ en VVT aan de richtlijn. “Bij de richtlijn zoals die er nu ligt, zijn ambulancezorg, huisartsen, huisartsenposten, ziekenhuizen en meldkamers betrokken. Maar wij hebben ook te maken met GGZ en VVT in de acute zorgketen en die willen ook graag stappen zetten. Als ik met het verpleegkundig council praat, dan zeggen ze dat ze graag meer informatieuitwisseling van de huisartsenpost naar de GGZ zouden krijgen. Het is heel fijn dat Nictiz hieraan werkt in het kader van Met spoed beschikbaar, zodat die gegevensuitwisseling verbreed wordt naar andere sectoren.”
Hoe geeft bureau AZNN vorm aan de samenwerking in de regio?
“Wij zijn als netwerkorganisatie verbindend en dat is ook onze kracht”, zegt Grietha. “Wij kijken of de partners in de keten allemaal betrokken zijn. Dat zijn bijvoorbeeld ook partners zoals het RIVO-Noord (Regionaal Informatievoorzieningsoverleg Noord-Nederland), daarin zitten met name ook zorgprofessionals zoals CMIO’s en CNIO’s aan tafel. Bij het RIVO zijn ze, net als wij, bezig met thema’s op informatievoorzieningsgebied. Dat moet goed bij elkaar passen, want je moet geen dingen dubbel doen. Of denk aan een RSO (Regionale samenwerkingsorganisatie) zoals GERRIT, die in Noord-Nederland actief is op het gebied van digitale gegevensuitwisseling. Ook daar proberen wij weer de link te leggen: wat doen jullie, waar zijn wij mee bezig en hoe sluit dat mooi op elkaar aan. We nemen geen besluiten, maar zorgen dat de juiste partijen op het juiste moment aan tafel zitten, zodat de besluitvorming binnen de ROAZ-structuur zorgvuldig en gedragen plaatsvindt”